міжваенны час заслужыла назву Надслучанскай Швейцарыі. На поўначы ад яе вялізныя плошчы лясоў і балот, а на поўдні спадзістыя ўзгоркі і яры Валынскага ўзвышша. Спадарыні Яніне Дамброўскай з вёскі Сіўкі споўнілася 90 гадоў, і яна па сённяшні дзень размаўляе на цудоўнай польскай мове, памятаючы часы, калі ў недалёкіх Левачах стаялі салдаты Корпуса аховы мяжы. Бабулька цудам перажыла тое, што адбылося пасля верасня 1939 г. – тэрор немцаў, рускіх і ўкраінскіх нацыяналістаў, і сёння яна адна з апошніх польскіх жыхарак гэтых раёнаў.
У выніку масавых забойстваў украінскіх нацыяналістаў, звязаных з Украінскай паўстанцкай арміяй (так званыя “бандэраўцы”) пры падтрымцы часткі мясцовага ўкраінскага насельніцтва, на Валыні загінула 60 000 чалавек. У выніку аналагічнай этнічнай чысткі ва Усходняй Малапольшчы, гэта значыць у Тарнапольскай, Львоўскай і Станіслаўскай губернях, загінула не менш за 25 000 чалавек, а ў Любельскім і Палескім ваяводствах ад 10 да 20 тысяч. Усяго ў выніку сістэматычных пагромаў у 1943–1944 гадах страцілі жыццё каля 100 000 палякаў, а таксама праведных украінцаў, якія ратавалі суседзяў-палякаў альбо адмаўляліся ўдзельнічаць у забойствах.
Спадарыня Сафія, украінка з вёскі Тэсіў успамінала: “Аднойчы ўвечары да нас завіталі бандэраўцы, якія сказалі свайму брату: ”Давай, прагуляемся з намі”. Ён паглядзеў на іх і сказаў, каб пакінулі яго ў спакоі, бо ён нікога не заб’е. Яны паглядзелі адзін аднаму ў вочы, момант быў жудасны. Але яны адступілі, пакінулі нас і пайшлі адны ў ноч. У нашай вёсцы жыло некалькі польскіх сем’яў. Яны былі добрымі людзьмі, мы дапамагалі адзін аднаму. Яны забілі іх ні за што. Гэтак жа, як і бацькоў майго мужа”.
І ўсё ж Аляксандр і Вікторыя са Здалбунава даказваюць, што, нягледзячы на трагічную гісторыю на Валыні, прымірэнне магчыма. Пара ўзначальвае аб’яднанне “Валынь”, якое трымаецца даваенных традыцый. У большасці скаўтаў мяшаныя карані, але ўсе павінны валодаць як мінімум дзвюма мовамі. Гэта абавязковая ўмова.
– Гэтае аб’яднанне пераймае традыцыі супрацоўніцтва паміж нашымі народамі. Падобных прыкладаў у гісторыі не бракуе, трэба толькі крыху пашукаць. – Аляксандр пералічвае герояў і падзеі на адным дыханні, даказваючы, што польска-ўкраінскія саюзы былі магчымымі і прынеслі адчувальныя вынікі. Ад Вялікага літоўскага гетмана Канстанціна Астрожскага, які разграміў маскавітаў пад Оршай на пачатку XVI стагоддзя, да лідара Украінскай Народнай Рэспублікі Сымона Пятлюры і яго саюза з Юзафам Пілсудскім супраць бальшавікоў у 1920 г.