“
(...) у гэтым фотападарожжы галоўнае не каменныя слупы, а жывыя людзі.
”
![IMG_2996 (Edited).jpg](https://static.wixstatic.com/media/86f721_73a2902714cd460199eed4816bd64aff~mv2.jpg/v1/fill/w_972,h_648,al_c,q_85,usm_0.66_1.00_0.01,enc_auto/IMG_2996%20(Edited).jpg)
Затерянные границы. По следам II РП
11 лістапада 1918 года праз 123 года акупацыі палякі заваявалі свабоду і ўтварылі незалежную II Рэч Паспалітую, назва якой сягае да Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў, што існавалай да канца XVIII ст. На сучасных тэрыторыях Польшчы, Украіны, Беларусі і Літвы, паўстала краіна, якая ляжыць на “мяжы” Захаду і Усходу. Шматнацыянальная дзяржава, у якой жылі побач народы Цэнтральнай Еўропы і якой паклаў канец пачатак ІІ Сусветнай вайны.
У Дубках, у месцы, дзе рака Пясніца ўпадае ў Балтыку, стаіць гранітны слуп вышынёй у паўтара метра. Чорныя літары ў два радкі: “Версаль 28.6.1919”; “Р” з аднаго і “Д“ з другога боку. Непадалёк, сярод лясістых дзюнаў імшэюць падмуркі былой вартоўні Корпуса аховы памежжа. Гэта сімвалічны нумар адзін. З яго ўсё пачалося. 5529 кіламетраў мяжы, што ўгрызаецца ў Цэнтральную Еўропу, якая аддзяляе II Рэч Паспалітую ад Германіі, Чэхаславаччыны, Венгрыі (на працягу некалькіх месяцаў), Румыніі, Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, Латвіі і Літвы. Лінія, якая перасякае на карце кашубскія бары, вялікапольскія нізіны, сілезскія шахты, Карпацкія пікі, валынскія яры, палескія балоты, літоўскія азёры і мазурскія пушчы. Старанна сцёртай пактам Молатава-Рыбентропа, германскай і савецкай агрэсіяй, Ялцінскай канферэнцыяй.
Аднак у гэтым фотападарожжы галоўнае не каменныя слупы, а жывыя людзі. І менавіта пра іх, жыхароў памежжа, якія складаюць шматнацыянальную мазаіку ІІ Рэчы Паспалітай, і ёсць гэтая гісторыя. Авантурыстаў, кантрабандыстаў, пісьменнікаў, мастакоў, даследчыкаў і летуценнікаў. Але, перш за ўсё, аб простых людзях, якія, насуперак зверствам XX стагоддзя, спрабавалі выжыць на сцёртай мяжы.
![Znak podstawowylogotyp A Wersja kolorowa](https://static.wixstatic.com/media/86f721_a0d18e6e09ff4b639be7f557ab5fdfea~mv2.png/v1/fill/w_62,h_45,al_c,q_85,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/Znak%20podstawowylogotyp%20A%20Wersja%20kolorowa.png)
Праект суфінансуецца Міністэрствам замежных справаў Рэспублікі Польшча ў межах конкурсу "Грамадская дыпламатыя 2020 - новае вымярэнне".
У публікацыі выказваецца меркаванне толькі аўтара (аўтараў), яно не з’яўляецца афіцыйнай пазіцыяй Міністэрства замежных справаў Рэспублікі Польшча.
![SWP_Logo.PNG](https://static.wixstatic.com/media/86f721_6a7f4a110b9540779cf3f4e7037e7ddd~mv2.png/v1/fill/w_64,h_20,al_c,q_85,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/SWP_Logo_PNG.png)